W latach 60. i 70. XX wieku zarówno Tychy jak i Nowa Huta były w pełnym rozkwicie. Dwa nowe miasta zaprojektowane z rozmachem, tak, aby były wydajne, użyteczne i samowystarczalne. Ich twórcy czerpali z wzorców architektury modernistycznej, projektując m.in. szerokie aleje i tereny zielone, kładąc nacisk na tworzenie zdrowego środowiska dla życia ich mieszkańców, ale również przywiązując wagę do estetyki osiedli.
– Nowe koncepcje urbanistyczne budowy osiedli, reformatorskie idee stworzenia nowej estetyki dla miast (z naciskiem na wykorzystanie sztuki do poprawy jakości życia mieszkańców) bardzo szybko przyjęły się w Tychach i Nowej Hucie oraz w całej Polsce. To właśnie wtedy, w surowych przestrzeniach nowo budowanych osiedli, pojawiły się rzeźby, które do dzisiaj intrygują swoją artystycznym wyrazem – mówi Monika Kozioł, badaczka i kierowniczka Nowohuckiego Laboratorium Dziedzictwa.
Partnerem tych działań były fabryki, przedsiębiorstwa, lokalne władze oraz grupy i stowarzyszenia artystów. Twórcy projektowali formy przestrzenne, a zakłady przemysłowe zapewniały materiały oraz pomoc techniczną w wykonaniu. W całej Polsce możemy spotkać wiele zapomnianych, tajemniczych i niepodpisanych rzeźb w przestrzeniach miejskich. Często nie znamy ich autorów, ani także genezy ich powstania.
Od kilku lat, w Tychach i Nowej Hucie, podejmowane są działania w celu ochrony, naukowego opracowania i upowszechnienia wiedzy o rzeźbach plenerowych. Wystawa w Galerii Huta Sztuki wpisuje się w te starania. W ramach ekspozycji poznamy m.in. realizacje rzeźbiarskie w przestrzeni Nowej Huty i Tych, ich autorów (m.in. Stefana Borzęckiego, Antoniego Hajdeckiego, Jerzego Nowakowskiego, Antoniego Porczaka, Józefa Sękowskiego), historię oraz anegdoty. Posłuchamy także opowieści artystów o czasach, gdy przestrzeń osiedli stawała się galerią sztuki.
Produkcja: Ośrodek Kultury Norwida w Krakowie www.okn.edu.pl
Scenariusz, nadzór merytoryczny, prowadzenie rozmowy: Barbara Solecka
Realizacja, zdjęcia, montaż i muzyka: Krzysztof Ridan
W filmie występują:
Jerzy Nowakowski, Józef Sękowski - artyści którzy byli
twórcami rzeźb w przestrzeni Tych.